Dải đất đầy nắng và gió Miền Trung là nơi thường được thơ ca nhắc đến với những nét đặc sắc khác biệt từ điều kiện tự nhiên, địa hình, khí hậu cho đến con người, văn hóa nơi đây. Hình ảnh những còn người miền Trung dầm mưa dãi nắng, chiếc đòn gánh trĩu oằn… Là những hình ảnh tượng trưng cho một dãi đất hẹp, eo thắt đến tận cùng, cuộc sống của người dân chất đầy khổ ải bởi” nắng nẻ mưa nguồn”. Có lẽ vì thế nơi đây cũng mang trên mình nét đặc sắc văn hóa riêng, phong phú
Nền văn hóa ẩm thực phong phú
Du lịch tới nhiều nơi; nhưng phải đến khi thưởng thức ẩm thực của mỗi vùng; mọi người mới thấy rõ sự khác biệt đầy tinh tế, tạo nên bản sắc riêng cho nền ẩm thực Việt. Mọi món ăn Việt Nam luôn được đánh giá là vô cùng phong phú. Từ Bắc vào Nam, mỗi một miền đất đều để lại những đặc sản riêng.
Có khả năng nhận thấy rằng ẩm thực chính là một phần cần thiết. Giúp mang lại sự khác biệt và ấn tượng cho văn hóa miền Trung nói riêng. Và văn hóa nước ta nói chung. Ẩm thực miền Trung tương đối cầu kỳ, chú trọng từ hình thức. Cách giải thích cho đến tên gọi món ăn, nổi bật nhất là Huế. Nơi được xem là cái nôi của ẩm thực miền Trung.
Văn hóa ẩm thực ở Huế được chia ra làm hai loại khác nhau. Là ẩm thực Cung đình và ẩm thực dân Dân gian. Dù là cao lương mỹ vị hay dân dã mộc mạc. Thì đều làm say lòng thực khách ngay từ lần thưởng thức trước tiên. Một vài món ăn đặc sản của miền Trung được nhiều khách du lịch yêu thức. Như mì quảng, cao lầu, bánh bèo, bún bò Huế, bánh bột lọc, chả RAM.
Phong tục tập quán góp phần tạo nên sự đặc sắc cho văn hóa miền Trung
Cùng với nền ẩm thực phong phú cùng những món ăn; hấp dẫn du khách ngay từ lần đầu thử. Thì phong tục tập quán cũng là một phần góp phần tạo nên sự đặc sắc. Riêng biệt cho văn hóa miền Trung. Giống như khu vực Bắc Bộ hay Nam Bộ. Những phong tục ở miền Trung được thấy rõ nét qua dịp Tết Nguyên Đán.
Về mâm ngũ quả thì người dân nơi đây không quá câu nệ hình thức, ý nghĩa. Mà chủ yếu dựa vào sự thành tâm dâng kính tổ tiên. Ở miền Trung, trên bàn thờ tổ tiên hay trong mâm cỗ đầu xuân, bánh tét luôn bày tỏ hồn quê. Là nhịp cầu gắn kết con cháu với tổ tiên cũng như sợi tình kéo người thêm bền chặt.
Bên cạnh đấy, miền Trung cũng có tục “xông đất” vào sáng mồng một. Những gia đình sẽ thường nhờ người lớn tuổi còn mạnh khỏe. Có vai vế và uy tín trong xã hội hoặc những đứa trẻ thông minh, hoạt bát, vui vẻ. Đến “xông đất” đầu năm mới. Vào sáng mùng một, cả nhà hay được đánh thức bởi niềm vui năm mới. Mọi người thường đến thăm và chúc Tết bà con họ hàng gần xa.
Vùng đất của những lễ hội truyền thống
Nước ta là một đất nước có nền văn hóa đặc trưng, phong phú. Mang những hương vị riêng của từng vùng miền từ Bắc, Trung, Nam. Những lễ hội độc đáo, nổi bật ở miền Trung thường xảy ra vào dịp đầu năm mới. Kéo dài từ ngày 4 tháng Giêng đến 17 tháng Giêng. Mang đậm bản sắc dân tộc với nhiều hoạt động đặc sắc. Nếu ở phía Bắc thu hút mọi quan khách tham gia với lễ hội chùa Hương đầu năm; thì miền Trung thu hút ấn tượng sâu sắc lớn với mọi người thông qua lễ hội Cầu Ngư.
Lễ hội Cầu Ngư
Đây là một lễ hội đã tạo bản sắc riêng biệt cho văn hóa miền Trung; với những lễ nghi đặc sắc, phong phú mà không có địa điểm nào trên đất nước Việt Nam có được. Lễ hội Cầu Ngư là một phong tục tập quán được xem như; nét tinh hoa văn hóa đặc sắc của các ngư dân vùng biển Việt Nam.
Ông là người có công dạy cho dân nghèo đánh bắt cá và buôn bán ghe mành. Không thường niên như các lễ hội khác, lễ hội cầu Ngư xảy ra ba năm một lần và được tổ chức đại lễ rất linh đình, khắc họa đậm nét nghi lễ dân gian của các cư dân vùng ven biển.
Lễ hội Lam Kinh
Diễn ra vào ngày 22/8 âm lịch trên mảnh đất Thanh Hóa, quê hương của rất nhiều vị anh hùng dân tộc như Lê Lợi, Lê Lai, Lê Khôi, Lê Thạch… Lễ hội Lam Kinh nhằm mục tiêu tưởng niệm Lê Lợi và các danh tướng nhà Lê đã có công đánh tan quân Minh xâm lược, giành độc lập và xây dựng quốc gia phồn vinh.
Trong lễ hội, nổi bật nhất là nghi thức rước kiệu từ lăng vua Lê Thái Tổ về đền thờ cùng vô số các trò chơi dân gian truyền thống và những điệu múa đặc sắc.
Lễ hội Vía Bà
Được mệnh danh là lễ hội linh thiêng bậc nhất miền Trung, diễn ra vào ngày 17 tháng Giêng tại Bình Định, lễ hội Vía Bà nhằm tưởng nhớ công ơn của bà Đỗ Thị Tân, một phụ nữ hành nghề đỡ đẻ, giúp nhiều sản phụ trong vùng được “mẹ tròn, con vuông”. Vào năm 2006, Miếu Bà được UBND tỉnh công nhận là di tích văn hóa cấp tỉnh và thu hút đông đảo người dân tới xem lễ vào mỗi năm.
Dải đất Miền Trung là nơi thường được nhắc đến với sự ví von đơn giản nhưng giàu ý nghĩa bởi sự khác biệt từ điều kiện tự nhiên, địa hình, khí hậu cho đến con người. “Chiếc đòn gánh trĩu oằn”, “lão nông khòm lưng khó nhọc”, “khúc ruột miền trung”… hình ảnh của một dãi đất hẹp, eo thắt đến tận cùng, đầy khổ ải bởi” nắng nẻ mưa nguồn”. Yếu tố tự nhiên khác biệt như vậy nên cũng hình thành nét đặc sắc văn hóa Miền Trung, con người riêng biệt nơi đây. Văn hóa miền Trung với những nét văn hóa đặc sắc và khác biệt; giúp góp phần đem lại một bức tranh muôn màu cho nền văn hóa Việt Nam.
